Wijkers en blijvers

Stel je voor, je hebt een groot weiland, maar je wilt heel graag dat een mooi dichtgegroeid voedselbossysteem wordt… Hoe zorg je daarvoor? En kun je de natuur een beetje helpen daarin?

Successie

De natuur is altijd in ontwikkeling en onderhevig aan veranderingen. Successie is de opeenvolging van soorten binnen een bepaalde habitat.

Wanneer deze ontwikkeling zijn laatste fase bereikt noemen we dit een ‘’climaxvegetatie’’. Deze climaxvegetatie verschilt per gebied en kan bijvoorbeeld toendra, koraalriffen, woestijn, regenwoud en nog een aantal andere ecosystemen. De climaxvegetatie in Nederland is een. pioniersbomen, wilg, els, populier, berk,

Beheer kan invloed hebben op deze successie, maaien, spitten en ploegen zijn bijvoorbeeld manieren om successie tegen te gaan. Het planten van wijkers is dan weer een manier om de successie te versnellen.

Blijvers

Dit zijn de planten die je in je voedselbos plant met de bedoeling dat ze blijven staan en uiteindelijk de overhand in het bos zullen nemen, het gaat hier vooral om eetbare soorten.

Vaak komen deze soorten voor in bosranden. Deze voedselbos soorten zijn dus gewend aan de omstandigheden van een bosrand, wijkers helpen deze omstandigheden sneller te laten ontstaan.

Wijkers

Goed, wat zijn wijkers dan precies? Wijkers zijn bomen en struiken die je plant in je voedselbos om de successie te versnellen. Zodat je sneller een bos ecosysteem creëert waar de blijvers goed in gedijen. Deze wijkers zijn vooral inheemse boomsoorten uit jonge bossen (pionierssoorten). Wijkers kunnen elk moment verwijderd worden uit het voedselbos om dus te wijken voor eetbare planten. Maar hoe creëren deze wijkers een bosecosysteem dan?

Beschutting

Ten eerste bieden wijkers beschutting, veel blijvers zijn gewend aan de omstandigheden van een bos en gedijen dus niet erg goed op windstress en zonnestress.

Bodemverbetering

Daarnaast verbeteren wijkers de bodem, deze pionier soorten laten bladeren vallen die veel sneller verteerd worden dan de bladeren van climaxsoorten. Hierdoor zal er in een paar jaar een mooie laag aan organisch materiaal gaan ontstaan op je bodem. Dit zorgt voor meer voedingstoffen in de bodem voor de planten en het bodemleven. Ook helpt het met waterhuishouding. Lees hier een artikel van ons over de voordelen van mulch. Ook kun je de wijkers later snoeien of verwijderen, het restmateriaal hiervan kun je op de vloer van het bos laten liggen, ook dit dient als mulch.

Ook wordt de bodem luchtiger door het wortelen van de wijkers.

Biodiversiteit

De wijkers spelen een rol in het verhogen van de biodiversiteit in het bos. Verschillende bomen staan in contact met verschillende organismen. Een variëteit aan zowel wijkers als blijvers zorgt voor een hoge biodiversiteit in je voedselbos.

Stikstofbinding

Sommige wijkers, zoals de els, binden stikstof in de bodem hierdoor kunnen andere bomen in de buurt makkelijker stikstof op nemen, de bomen kunnen hier weer van groeien.

Houtproductie

Ten slotte leveren wijkers hout op wanneer deze gesnoeid worden. Dit kan als een extra oogst uit het voedselbos gezien worden. Maar nog veel waardevoller is om dit hout op de bosbodem te laten liggen, zodat de bosbodem een extra boost krijgt. (populier, zwarte els (natte grond), witte els (droge grond), berk,

Meer leren over wijkers in voedselbossen?

Wil je zelf een voedselbos of bostuin gaan ontwerpen of aanplanten? In de voedselbos ontwerpcursus en in de online cursus voedselbossen worden wijkers volop besproken samen met veel andere onderwerpen zoals bodemverbetering, successie en hoe je nu precies begint met je voedselbos te ontwerpen? Ook bieden we permacultuur en moestuin cursussen aan.

Klik op de knop hieronder om het cursusoverzicht te bekijken.

Goede boomsoorten om als wijker in te zetten

Als wijkers zet je pionierssoorten in, deze soorten leveren een bijdrage bij het creëren van een bos ecosysteem. Voorbeelden van dergelijke pionierssoorten zijn: berken, zwarte els (op natte grond), witte els (droge grond), populieren en wilgen (alhoewel deze erg veel beheer opleveren voor een wijker).

De bladeren van deze bomen zijn snel verteerbaar en leveren veel organisch materiaal op.